Prawo regulujące psychoterapię

Pismo do Ministra Zdrowia wystosowane przez Polską Radę Psychoterapii z dn. 23.09.2009

Polska Rada Psychoterapii
ul. Łowicka 54/8, 02-531 Warszawa
Tel. 022-644 76 80, 0691 945 649, tel./fax: 022-644 76 81
www.psychoterapiawpolsce.pl

                                                                      Warszawa, dnia 23.09.2009 r.

                                                                      Pani
                                                                      Ewa Kopacz
                                                                      Minister Zdrowia

Szanowna Pani Minister,

W imieniu organizacji szkolących i /lub certyfikujących psychoterapeutów w Polsce zrzeszonych w Polskiej Radzie Psychoterapii zwracamy się do Ministra Zdrowia z wnioskiem o podjęcie działań w celu zapobieżenia naruszeniu porządku prawnego, polegającemu na wydaniu przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia zarządzenia sprzecznego z prawem.

Zapoznawszy się z projektem Zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia „w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień”, przygotowywanym na podstawie art. 102 ust. 5 pkt 21 i 25 oraz art. 146 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. w Dz. U. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027 ze zm.) stwierdzamy, iż projekt wykracza poza swa podstawę prawną, a jego treść może być uznana za sprzeczną z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień (Dz. U. Nr 140, poz. 1146).

Przedmiotowy projekt zawiera w swej części definicyjnej (§ 2) definicje legalne pojęć „psychoterapeuta” i „osoba w trakcie szkolenia do uzyskania certyfikatu psychoterapeuty”, co skutkuje stanem, w którym udzielanie świadczeń przez osoby spełniające warunki określone w owych definicjach może być uznawane za warunek finansowania świadczeń zdrowotnych ze środków publicznych.

Obydwa wskazane pojęcia zostały już jednak zdefiniowane w załączniku nr 6 do wskazanego rozporządzenia Ministra Zdrowia. Definicje te różnią się istotnie od umieszczonych w projekcie omawianego zarządzenia. Na gruncie rozporządzenia psychoterapeutą jest bowiem każda osoba posiadająca stosowne wykształcenie i prowadząca działalność w tej dziedzinie, zaś osobą w trakcie szkolenia do uzyskania certyfikatu psychoterapeuty każda osoba z odpowiednim wykształceniem szkolona przez jakikolwiek podmiot. Tymczasem omawiany projekt zarządzenia wzbogaca te definicje o wskazanie, iż osobami takimi są w szczególności psychoterapeuci posiadający certyfikat Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego lub Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (§ 2 pkt 27 projektu) i osoby szkolone, które ukończyły drugi rok szkolenia objętego nadzorem jednego z tych dwóch stowarzyszeń (§ 2 pkt 18 projektu).

Z czysto legislacyjnego punktu widzenia, samo definiowanie w omawianym zarządzeniu pojęć „psychoterapeuta” i „osoba w trakcie szkolenia do uzyskania certyfikatu psychoterapeuty” jest zbędne, a to wobec istnienia stosownych definicji w akcie prawnym wyższego rzędu. Nadto ustawa powołana w podstawie prawnej rozporządzenia pozwala wprawdzie Prezesowi Funduszu określać warunki wymagane od świadczeniodawców, ale nie daje to podstawy do określania kwalifikacji osób udzielających świadczeń – te bowiem, zgodnie z art. 31a i nast. tejże ustawy, określa minister w drodze rozporządzenia. Zasady Techniki Prawodawczej – stanowiące załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. Nr 100, poz. 908), jednoznacznie zakazują powtarzania w zarządzeniach definicji z aktów wyższego rzędu (§ 137 Zasad), a przy tym nie pozwalają umieszczać w zarządzeniu treści wykraczających poza granice podstawy prawnej jego wydania (§ 135 w zw. z § 134).

Nadto definicje zawarte w omawianym projekcie sprzyjają wadliwej wykładni i stosowaniu prawa. Zgodnie z powołanym rozporządzeniem, psychoterapeutą jest każda osoba wykształcona i praktykująca. Jeśli w zarządzeniu uzupełni się to stwierdzenie o passus, iż chodzi także (choć nie wyłącznie - tak należy rozumień zwrot „w szczególności”) o osoby mające certyfikat jednego z dwóch podmiotów, to zasugeruje się osobie stosującej przepis, iż w istocie nie jest to wyliczenie przykładowe lecz wyczerpujące, a więc – że świadczeń finansowanych ze środków publicznych mogą udzielać wyłącznie posiadacze certyfikatów. Taki pogląd był już stosowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia, choć godzi w konstytucyjny zakaz dyskryminacji oraz w prawo ogółu podmiotów do realizacji zadań opłacanych ze środków publicznych, jakie przysługuje z mocy art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych.

W nowym stanie prawnym jednoznacznie przesądzono, iż Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia nie ma podstaw prawnych do określania wymogów kwalifikacyjnych osób, udzielających świadczeń zdrowotnych – kompetencje w tym zakresie przyznano bowiem Ministrowi Zdrowia. Tymczasem projekt zarządzenia wprost zmierza do naruszenia owego rozdziału kompetencji, a przy tej okazji – do niczym nie uzasadnionego zamknięcia dostępu do rynku usług medycznych szerszej grupie usługodawców.

Wobec powyższego, uprzejmie prosimy Panią Minister o podjęcie działań w omawianej sprawie i wystąpienie do Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia w celu zapobieżenia wejściu w życie zarządzenia w jego obecnym kształcie. Projekt zarządzenia w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień winien być zmieniony poprzez usunięcie z jego treści definicji pojęć „psychoterapeuta” i „osoba w trakcie szkolenia do uzyskania certyfikatu psychoterapeuty”.

Z poważaniem

w imieniu organizacji zrzeszonych w Polskiej Radzie Psychoterapii

Anna Ostaszewska

Sekretarz PRP

Podpisane organizacje:
  1.Instytut Analizy Grupowej „Rasztów”
  2.Instytut Integralnej Terapii Gestalt – Stowarzyszenie Edukacji Człowieka Dorosłego
  3.Instytut Terapii Gestalt
  4.Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego
  5.Koło Warszawskie Szkoły Europejskiej Psychoanalizy
  6.Polska Federacja Psychoterapii
  7.Polskie Stowarzyszenie Neurolingwistycznej Psychoterapii
  8.Polskie Towarzystwo Psychoanalityczne
  9.Polskie Stowarzyszenie Psychoterapeutów i Trenerów Psychologii Procesu
10.Polskie Towarzystwo Psychoterapii Gestalt
11.Polskie Towarzystwo Psychoterapii Integratywnej
12.Polskie Towarzystwo Psychoterapii Psychoanalitycznej
13.Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczo-Behawioralnej
14.Stowarzyszenie Psychologów Chrześcijańskich
15.Wielkopolskie Towarzystwo Terapii Systemowej
16.Krakowskie Koło Psychoanalizy Nowej Szkoły Lacanowskiej
17.Polskie Towarzystwo Psychologii Procesu

Powrót