wykop.plPoleć stronę

Prawo regulujące psychoterapię

Pismo Polskiej Rady Psychoterapii do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dn. 10.12.2009


Polska Rada Psychoterapii
ul. Łowicka 54/8, 02-531 Warszawa
Tel. 022-644 76 80, 0691 945 649, tel./fax: 022-644 76 81
www.psychoterapiawpolsce.pl


                                                                                    Warszawa, dnia 10.12.2009 r.

                                                                      Pani
                                                                      Elżbieta Witkowska-Grochowalska
                                                                      Zastępca Dyrektora
                                                                      Departament Ochrony Konkurencji-
                                                                      Urząd Ochrony
                                                                      Konkurencji i Konsumentów
                                                                      00-950 Warszawa
                                                                      Plac Powstańców Warszawy 1

Szanowna Pani Dyrektor,

W nawiązaniu do pisma adresowanego do Polskiej Rady Psychoterapii (PRP) z dn. 6.11.2009 r. przesyłamy informacje dotyczące badanej sprawy (sygn. akt DOKI-440-8/09/HS):

30 sierpnia 2009 roku ukazało się rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień zawierające po raz pierwszy definicję psychoterapeuty w akcie prawnym w Polsce w brzmieniu:
Załącznik nr 6 - Wykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych psychiatrycznych i leczenia środowiskowego (domowego) oraz warunki realizacji tych świadczeń
Sesja psychoterapii indywidualnej
1. Wymagane kwalifikacje:
  1) osoba, która ukończyła studia wyższe i szkolenie w zakresie psychoterapii, zwana dalej „osobą prowadzącą psychoterapię” lub
  2) osoba, która jest w trakcie szkolenia w zakresie psychoterapii, zwana dalej „osobą w trakcie szkolenia do uzyskania certyfikatu psychoterapeuty”.

Mimo określenia definicji psychoterapeuty w akcie prawnym wyższego rzędu, kolejne Zarządzenie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 2 listopada 2009 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień zawiera definicję zawężoną w brzmieniu:
27) „psychoterapeuta - osoba prowadząca psychoterapię, która ukończyła studia wyższe i szkolenie w zakresie psychoterapii, o której mowa w załączniku nr 6, l.p. 1, kolumna 3, Sesja psychoterapii indywidualnej, pkt 1, ppkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia o świadczeniach gwarantowanych PSY, a w szczególności osoba, która posiada zaświadczenie o ukończeniu atestowanego lub rekomendowanego szkolenia w zakresie psychoterapii i może prowadzić psychoterapię. Dokumentem potwierdzających uzyskanie kwalifikacji psychoterapeuty (do czasu wydania odrębnych przepisów określających umiejętności psychoterapeutów) jest w szczególności certyfikat Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego lub Polskiego Towarzystwa Psychologicznego;
18)osoba w trakcie szkolenia do uzyskania certyfikatu psychoterapeuty – osoba będąca w trakcie szkolenia w zakresie psychoterapii, o której mowa w załączniku nr 6, l.p. 1, kolumna 3, Sesja psychoterapii indywidualnej, pkt 1, ppkt 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia o świadczeniach gwarantowanych PSY, a w szczególności osoba, która może prowadzić psychoterapię wtedy, gdy posiada zaświadczenie o ukończeniu drugiego roku szkolenia w zakresie psychoterapii, wydane przez kierownika odpowiedzialnego za szkolenie i objęciu nadzorem certyfikowanego superwizora Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego lub Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, odpowiedzialnego za prawidłowy przebieg prowadzonej przez nią psychoterapii;”

Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia wydał przedmiotowe zarządzenie z naruszeniem prawa i naruszeniem zasad konkurencji, a jego treść sformułował w sposób utrudniający dostęp do rynku świadczenia usług medycznych znacznej części osób obecnie te usługi świadczących.

Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, prawo do wykonywania zadań finansowanych ze środków publicznych przysługuje ogółowi podmiotów i tylko ustawa może to prawo ograniczyć. Dotyczy to również prawa do wykonywania świadczeń opieki zdrowotnej na rzecz obywateli finansowanych ze środków publicznych za pośrednictwem Narodowego Funduszu Zdrowia.

Kierując się powyższymi zasadami, Minister Zdrowia wydał rozporządzenie z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień (Dz. U. Nr 140, poz. 1146 ). W Załączniku nr 6 do tego aktu zawarto definicje podmiotów dopuszczonych do świadczenia usług psychoterapii finansowanych ze środków publicznych, poprzez wprowadzenie pojęć „psychoterapeuta” (oznacza ono każdą osobę posiadającą stosowne wykształcenie i prowadzącą działalność w tej dziedzinie) oraz „osoba w trakcie szkolenia do uzyskania certyfikatu psychoterapeuty” (oznacza każdą osobę z odpowiednim wykształceniem i szkoloną przez jakikolwiek podmiot szkolący w psychoterapii). Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia miał zaś obowiązek w drodze zarządzenia wprowadzić przepisy wykonawcze w celu stosowania rozporządzenia przez pracowników Funduszu.

Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia wydał przedmiotowe zarządzenie w dniu 2.11.2009 r. – jednakże w jego treści zmodyfikował wskazane wyżej definicje rozporządzenia. W zarządzeniu wskazano, iż psychoterapeutami są osoby wskazane w omawianym rozporządzeniu, ale w szczególności psychoterapeuci posiadający certyfikat Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego lub Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (§ 2 pkt 27 zarządzenia) i osoby szkolone, które ukończyły drugi rok szkolenia objętego nadzorem jednego z tych dwóch stowarzyszeń (§ 2 pkt 18). Co więcej, w § 2 pkt 33 zarządzenia wskazano, że osoba prowadząca nadzór o jakim mowa w pkt 18, (superwizor) to osoba posiadająca certyfikat jednego z owych dwóch stowarzyszeń.

W ten sposób każdy stosujący przepisy zarządzenia Prezesa NFZ otrzymuje sugestię, iż prawo do wykonywania świadczeń finansowanych ze środków publicznych przysługuje tylko osobom posiadającym certyfikat Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego lub Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, szkolonych przez te Stowarzyszenia pod kierunkiem ich superwizorów. Taki bowiem skutek praktyczny wywołać musi dodanie dokładnego wyliczenia do ogólnej definicji przepisanej z rozporządzenia. Skutek taki byłby notabene nawiązaniem do wcześniejszej praktyki NFZ, który konsekwentnie chociaż całkowicie bezpodstawnie uznawał, jakoby za psychoterapeutę można było uznać tylko osoby mające certyfikaty któregoś z dwóch wskazanych Stowarzyszeń. Zarządzenie zredagowano więc w istocie w taki sposób, aby ustalone w rozporządzeniu definicje zawęzić.

Jeśli bowiem generalną definicję zawartą w rozporządzeniu uzupełni się w akcie niższego rzędu o dodatkowe stwierdzenia czy nawet przykłady, to nadaje się w ten sposób owej definicji nieco inne brzmienie. W procesie stosowania prawa ów przykładowy zwrot z pewnością będzie rozumiany nie jako przykład, ale jako jedyny desygnat definicji zawartej w zarządzeniu. Konstrukcja definicji sformułowanych przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia sprzyja ich zawężającej interpretacji, a nawet do takowej zachęca. Przepisy komentowanego zarządzenia sformułowano tak, aby zasugerować, że świadczenia finansowane ze środków publicznych wykonywać mogą jedynie osoby posiadające certyfikat Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego lub Polskiego Towarzystwa Psychologicznego czy też szkolone przez te podmioty. Takie zawężenie definicji przyjętych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia jest niezgodne z prawem, niesłuszne, ale odpowiada wieloletniej praktyce postępowania NFZ – stąd też osoby stosujące omawiane zarządzenie z pewnością zrozumieją jego przepisy jako podstawę odmowy zawarcia umów z osobami nie posiadającymi wzmiankowanych certyfikatów.

Odmawianie prawa do spełniania świadczeń psychoterapeutom nie posiadającym certyfikatu jednego ze wzmiankowanych Stowarzyszeń godzi w reguły wolnego rynku, w tym we wskazane na wstępie prawo ogółu podmiotów do realizacji zadań opłacanych ze środków publicznych. Odmowa prawa do wykonywania świadczeń nie ma przy tym żadnego uzasadnienia w jakości świadczonych usług - istnieje bowiem kilkanaście innych stowarzyszeń i ośrodków akademickich szkolących i certyfikujących psychoterapeutów według wysokich uznawanych w kraju i zagranicą standardów. Posiadanie certyfikatu stowarzyszenia wymienionego w zarządzeniu nie świadczy o wyższym poziomie przygotowania zawodowego w stosunku do osób nie posiadających certyfikatu, a więc dotychczasowa praktyka dyskryminuje inne stowarzyszenia i innych psychoterapeutów bez uzasadnionej przyczyny. W związku z poprzednimi zarządzeniami Prezesa NFZ wielu psychoterapeutów straciło już pracę, a wielu pacjentów zostało pozbawionych możliwości korzystania z bezpłatnej psychoterapii w ramach służby zdrowia; mimo iż Minister Zdrowia wydał rozporządzenie zapobiegające podobnym praktykom – Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia ponownie wydał przepisy im sprzyjające.


Z poważaniem


Anna Ostaszewska
Sekretarz
Polskiej Rady Psychoterapii



Do wiadomości:

- dr Janusz Kochanowski - Rzecznik Praw Obywatelskich
- Redakcja dziennika „Gazeta Wyborcza”
- Redakcja dziennika „Rzeczpospolita”
- Redakcja „Polska The Times”



Powrót
Polski Instytut Psychoterapii Integratywnej MKN (PIPI)
ul. Pod Skałą 9, 30-237 Kraków, tel. 797-414-938, (12) 420 06 03

Instytut Psychoterapii MetaSystemowej (IPM)
ul. Pocieszka 6, 31-408 Kraków,
tel. 884 802 222